شیر یک طرفه یا چک ولو یکی از تجهیزاتی است که برای کنترل کردن سیالات استفاده می شود. این شیر دو پورت دارد که یکی برای ورودی سیال و دیگر برای خروجی سیال به کار می رود. به دلیل اینکه در این شیرها جریان سیال فقط در یک جهت ممکن است به آن”شیرهای طرفه” یا ” غیر برگشتی” نیز می گویند. هدف اصلی یک شیر غیر برگشتی جلوگیری از جریان برگشتی در سیستم است. چک ولوها معمولاً با جنس هایی از برنج، چدن، استیل، آلومینیوم، فولاد و … ساخته می شوند.
ساختمان چک ولو
مکانیزم عملکرد شیر یک طرفه یا چک ولو
شیرهای یک طرفه برای باز و بسته شدن به اختلاف فشار در سمت ورودی و خروجی نیاز دارند. این شیر زمانی باز می شود که فشار ورودی از فشار خروجی بیشتر باشد. زمانی که فشار در قسمت خروجی افزایش یابد و از سمت ورودی بیشتر شود دریچه بسته می شود. بسته به نوع دریچه، مکانیسم بسته شدن متفاوت است. برخلاف سایر شیرها، آن ها برای کارکرد صحیح نیازی به دسته، اهرم، محرک یا انسان ندارند. شیر یک طرفه یا چک ولو معمولاً در مکان هایی نصب می شوند که بازگشت سیال مشکل ایجاد می کند، جایی که جریان خروجی بازگشتی ممکن است آلوده باشد. مثلاً در یک سیستم فاضلاب از این چک ولو استفاده می شود که جریان خروجی که شامل زباله بود مجدد به سیستم باز نگردد. یا این که جریانی که بازگشت می کنند به سیستم های بالا دستی آسیب نزند.
جهت نصب شیر یک طرفه یا چک ولو
شیر های یک طرفه معمولاً در یک جهت نصب می شوند. بنابراین برای نصب شیر یک طرفه اطلاع از جهت نصب بسیار مهم است. اغلب یک فلش روی شیر وجود دارد که جهت نصب درست را مشخص می کند. در تهیه شیر یک طرفه باید مطمئن شوید که فشار سیال شما با فشار ورودی و خروجی این شیر متناسب باشد تا فشار سیال بتواند دریچه را باز و بسته کند.
چک ولو
انواع شیر یک طرفه یا چک ولو
شیر های یک طرفه به طور کلی در سه مدل زیر دسته بندی می شوند.
- چک ولو دریچه ای یا لولایی
- چک ولو ویفری
- چک ولو سوپاپی
چک ولو دریچه ای
در این نوع از چک ولو یک دیسک به وسیله یک پین به قسمت بدنه شیر وصل شده. در این شیر با وارد شدن فشار از سمت سیال این دریچه 180 درجه جا به جا می شود. با کاهش فشار، دیسک به حالت قبلی بر می گردد.
چک ولو ویفری
این نوع از شیر یک طرفه یا چک ولو مانند شیر دریچه ای است. این شیر در بدنه و نوع نصب تفاوت دارد. این شیر ها در بدنه طول های کمتری دارند و در زمان نصب با پیچ و مهره سفت می شوند. در این شیر دیسک با افزایش فشار در ورودی 90 درجه جا به جا می شود و سپس سیال عبور می کند.
شیر یک طرفه
چک ولو سوپاپی
این نوع از شیر یک طرفه از یک فنر و دیسک تشکیل می شود. دیسک با یک فنر به بالای شیر وصل می شود.
معیارهای انتخاب شیر یک طرفه یا چک ولو
در انتخاب شیرهای یک طرفه چندین معیار وجود دارد که در زمان انتخاب باید بهترین نوع را انتخاب کرد.
- سازگاری سیال با جنس شیر
- حجم سیال و اندازه شیر
- اندازه شیر و حداکثر فشار
- فضای مناسب برای نصب عمودی یا افقی
- فضای لازم برای تعمیر و دسترسی
کاربرد شیر یک طرفه یا چک ولو
چهار دلیل اصلی برای کاربرد چک ولو وجود دارد.
1- این شیر با قیمت مناسبی که دارد یک وسیله بسیار مناسب برای محافظت کردن از تجهیزات در برابر جریان بازگشتی است.
2- جلوگیری از بازگشت آلودگی به مسیر ورودی که در جریان معکوس می تواند اتفاق بیافتد. در این مورد می توان شیر های یک طرفه را در ظرف شویی، لباس شویی و خطوط فاضلاب به وفور دید.
3- برای کاربرد های صنعتی، این شیرها در بویلرها، کوره ها، سیستم های گاز، کاربردهای پمپاژ یا سیستم های خلاء استفاده می شوند.
4- چک ولو همچنین اغلب در خطوط آب و CO2 به عنوان دریچه چک آکواریوم استفاده می شوند.
محصولات مرتبط:
مقالات مرتبط:
