انواع مختلفی از والو ها در صنایع مورد استفاده قرار می گیرند و به جرأت می توان گفت که آن ها یکی از پرکاربرد ترین بخش های تأسیسات هستند. بین 20 الی 30 درصد هزینه راه اندازی تأسیسات انتقال سیالات صرف خریداری و نصب شیر ها می گردد؛ بنابراین شناخت کاربرد ها و ویژگی های آن ها بسیار مهم است. شیر پروانه ای چدنی یکی از انواع والو های چرخشی است که به کمک آن می توان مسیر جریان سیالات را در یک سیستم انتقال کنترل کرد.
سهولت استفاده از این نوع شیر ها سبب می شود تا به صورت چند منظوره و برای پاسخگویی به نیاز های متفاوت در صنایع مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. والو پروانه ای چدنی را می توان در خطوط انتقال مایعات، گازها، بخارات، دوغاب ها و غیره به کار برد؛ البته برای این سیستم های کنترل جریان محدودیت هایی نیز وجود دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
شیر پروانه ای چدنی (Butterfly valve)
ساختمان و عملکرد شیر پروانه ای چدنی
به طورکلی در سیستم های لوله کشی، نوع شیر مصرفی با توجه به هدفی که از آن انتظار داریم و همچنین میزان تطبیق پذیری ساختمان والو با هدف مورد نظر، انتخاب می شود. از این نظر طراحی و پیکربندی شیر پروانه ای چدنی بسیار ساده است و همین مسئله به ما اجازه می دهد تا از آن برای سناریو های مختلف استفاده کنیم. در بخش مرکزی ساختمان این نوع شیر ها یعنی در مسیر جریان سیالات یک صفحه مسطح (پلیت) قرار می گیرد که با گردش 90 درجه ای محور کنترل شیر به اندازه یک چهارم دور، جا به جا می شود. به همین علت برخی از افراد این نوع والو ها را به اسم والو یک چهارم نیز می شناسند.
شیر پروانه ای چدنی با محرک موازی با مسیر حرکت سیال
محرک شیر پروانه ای (محور کنترل) قابلیت تنوع پذیری زیادی دارد، به نحوی که می تواند موازی با مسیر جریان و یا عمود بر آن باشد. علاوه بر این دستگیره آن نیز ممکن است اهرمی، فلکه ای و الکتریکی باشد. در شیر پروانه ای چدنی برخلاف والو های توپی دیسک مرکزی همواره در مسیر جریان قرار می گیرد و زاویه تغییر آن تنها بین 0 الی 90 درجه است. بنابراین با توجه به غلظت، گرانروی و میزان ناخالصی سیال جاری در خط انتقال می توان تا حدودی افت سرعت و فشار را مشاهده نمود.
در این شیر ها مهر و موم بین دیسک و همچنین ساقه مرکزی با ساختمان کلی شیر اهمیت بسیار بالایی در آب بندی تسیسات انتقال سیال و همچنین جلو گیری از نشتی دارند. اغلب فلزات با سیالات دارای خاصیت تهاجمی (اسیدی) دچار واکنش می شوند، بنابراین نمی توان از شیر پروانه ای چدنی برای تمامی اهداف صنعتی استفاده کرد، زیرا مهر و موم آن ها تخریب شده و به مرور دچار نشت می شوند.
مزایای استفاده از شیر‌پروانه ای چدنی
- با توجه به طراحی و پیکربندی والو پروانه ای، هزینه خریداری و نصب آن ها کمتر از نمونه های مشابه است.
- این نوع شیر ها پروسه نگهداری بسیار ساده ای دارند و اغلب قطعات آن ها به سادگی قابل تعویض است.
- نصب و راه اندازی شیر پروانه ای چدنی در لوله های انتقال بسیار سریع است، برای همین در تأسیسات انتقال گاز به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.
- در سیالات حاوی ذرات ریز میزان رسوب گیری، افت سرعت و فشار بسیار ناچیز است.
- آب بندی و سرعت باز و بسته شدن قابل قبولی دارند.
- در مقایسه با والو های توپی بسیار سبک تر هستند و فضای بسیار کمتری را اشغال می کنند.
- ساختار شیر پروانه ای چدنی به گونه ای است که استفاده از آن را در تأسیسات بزرگ با فضای بسیار کم امکان پذیر می کند.
یک نمونه والو پروانه ای چدنی برای تأسیسات بسیار بزرگ
معایب استفاده از شیر پروانه ای چدنی
- با توجه به این که دیسک چرخشی همواره در مسیر جریان قرار دارد، انتقال سیالات دارای ذرات درشت و دوغاب ها دچار مشکل می کند.
- هم در حالت باز و هم در حالت بسته، همواره روی سوییچ کنترل جریان فشار مثبت اعمال می شود، بنابراین برای سیالات پرفشار می بایست از سوییچ های اهرمی و یا عمود بر مسیر جریان استفاده کرد.
- شیر پروانه ای چدنی در برابر سیالات با خاصیت تهاجمی عملکرد بسیار ضعیفی دارد. (برای انتقال این سیالات در صورت امکان می توان از والو پروانه ای پلی اتیلن استفاده کرد)
- در هنگام استفاده از شیر پروانه ای احتمال کاویتاسیون و به وجود آمدن جریان خفه شده در مسیر انتقال سیالات وجود دارد.
محصولات مرتبط:
مقالات مرتبط:
آشنایی با ویژگی های شیر پروانه ای استیل
قیمت شیر پروانه ای گیربکس دار و بررسی مزایای آن
