در سال های اخیر استفاده از لوله های پلی اتیلن به عنوان گزینه ای مطمئن، سبک و اقتصادی برای انتقال آب در پروژه های عمرانی، کشاورزی و صنعتی بسیار گسترش یافته است. با وجود مزایای متعدد این نوع لوله ها، یک سؤال اساسی در ذهن بسیاری از مصرف کنندگان، مهندسان و طراحان تأسیسات ساختمانی و صنعتی وجود دارد و آن این است که آیا لوله های پلی اتیلن برای انتقال آب گرم مناسب هستند یا خیر؟
پاسخ به این پرسش به درک درست ویژگی های ساختاری و دمایی پلی اتیلن، کاربردهای استاندارد آن و محدودیت هایی که در استفاده از این نوع لوله ها وجود دارد بستگی دارد. در این مقاله قصد داریم به صورت کاملاً تشریحی و دقیق، این موضوع را بررسی کنیم تا بتوانید با اطلاعات کامل تصمیم بگیرید که آیا پلی اتیلن انتخاب درستی برای پروژه شما محسوب می شود یا خیر.
جهت خرید شیر کشویی با راد پایپ تماس بگیرید.
ساختار و ویژگی های حرارتی لوله های پلی اتیلن چگونه است؟
لوله های پلی اتیلن از جنس پلیمر پلی اتیلن (PE) ساخته می شوند که یکی از پرمصرف ترین مواد پلاستیکی در جهان است. این پلیمر به دلیل مقاومت شیمیایی عالی، انعطاف پذیری بالا و طول عمر زیاد، در تأسیسات آب رسانی و انتقال فاضلاب کاربرد گسترده ای دارد. با این حال، ساختار شیمیایی پلی اتیلن موجب می شود تا این نوع لوله ها نسبت به دماهای بالا حساس باشند.
پلی اتیلن در دماهای نزدیک به دمای محیط (۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد) دارای بالاترین کارایی و مقاومت است. اما زمانی که دمای آب عبوری به محدوده های بالاتر از ۴۰ درجه سانتی گراد برسد، خواص مکانیکی و مقاومت فشاری لوله به تدریج کاهش پیدا می کند. افزایش بیشتر دما به حدود ۶۰ الی ۸۰ درجه سانتی گراد می تواند منجر به نرم شدن و تغییر شکل لوله شود. بنابراین، لوله های پلی اتیلن معمولی معمولاً برای انتقال آب سرد یا آب با دمای متعادل استفاده می شوند.
چرا لوله های پلی اتیلن در انتقال آب گرم محدودیت دارند؟
محدودیت اصلی لوله های پلی اتیلن برای انتقال آب گرم، به نقطه نرم شوندگی آن ها بازمی گردد. این لوله ها دارای نقطه نرمی مشخصی هستند که در آن نقطه، پلیمر ساختاری خود را از دست می دهد و دچار تغییر شکل پلاستیکی می شود. در مورد پلی اتیلن معمولی، این دما معمولاً حدود ۸۰ تا ۹۰ درجه سانتی گراد است.
زمانی که آب با دمای بالاتر از ۵۰ تا ۶۰ درجه از داخل این لوله ها عبور کند، به تدریج استحکام مکانیکی لوله کاهش یافته و ممکن است دچار تغییر فرم، بادکردگی و حتی ترک یا شکستگی شود. علاوه بر این، در فشارهای بالا (مانند شبکه های انتقال آب گرم صنعتی یا تأسیسات گرمایشی ساختمان)، این خطر به شدت افزایش پیدا می کند.
درنتیجه، به طور استاندارد، لوله های پلی اتیلن معمولی برای انتقال آب سرد یا آب ولرم (زیر ۴۰ درجه) استفاده می شوند و برای انتقال آب گرم نیاز به استفاده از انواع خاص و اصلاح شده پلی اتیلن (مانند لوله های پلی اتیلن مشبک یا PEX) وجود دارد.
آیا نوع خاصی از پلی اتیلن برای انتقال آب گرم وجود دارد؟
در پاسخ به محدودیت دمایی لوله های پلی اتیلن معمولی، تکنولوژی جدیدی توسعه پیدا کرده که لوله های پلی اتیلن مشبک یا PEX را به وجود آورده است. لوله های PEX از پلی اتیلن اصلاح شده ساخته می شوند که با تکنولوژی «کراس لینک» یا مشبک شدن مولکول ها، مقاومت حرارتی و مکانیکی بسیار بیشتری نسبت به لوله های پلی اتیلن معمولی دارند.
لوله های پلی اتیلن مشبک یا PEX به راحتی می توانند آب گرم را تا دمای ۹۰ درجه سانتی گراد بدون تغییر فرم و افت کیفیت انتقال دهند. به همین دلیل، امروزه در بسیاری از تأسیسات گرمایشی و سیستم های انتقال آب گرم بهداشتی، به ویژه در پروژه های ساختمانی مسکونی و تجاری از لوله های پلی اتیلن مشبک استفاده می شود.
البته این لوله ها از نظر قیمتی نسبت به لوله های پلی اتیلن معمولی گران تر هستند اما دوام و اطمینان بیشتری دارند و برای انتقال آب گرم انتخاب بسیار مناسبی محسوب می شوند.
آیا لوله پلی اتیلن معمولی برای انتقال آب گرم مناسب است؟
در پاسخ به سوال آیا لوله پلی اتیلن معمولی برای انتقال آب گرم مناسب است، باید بگوییم که این لوله ها قابلیت انتقال دادن آب گرم را ندارند. این نوع لوله ها فقط تا دمای ۶۰ درجه سانتی گراد را تحمل می کنند. اگر آب با دما های بالاتر از این لوله ها انتقال یابد، ساختار آن ها را نرم کرده و سبب تغییر شکلشان می شود.
دمای بالای آب استحکام و چقرمگی این لوله ها را کاهش داده و در طول زمان، سبب کم تر شدن طول عمر آن ها نیز می شود. بنابراین برای انتقال آب گرم باید از نوع خاصی از لوله پلی اتیلن استفاده کرد که در برابر حرارت مقاومت بالایی داشته بتواند دمای زیاد را به راحتی تحمل کند.
راهکارهایی برای استفاده مطمئن از لوله های پلی اتیلن در تأسیسات آب گرم
اگرچه برای انتقال مستقیم آب گرم در دماهای بالا بهتر است از لوله های PEX یا سایر گزینه های مقاوم تر مانند لوله های فلزی یا پلی پروپیلن استفاده شود، اما در صورت نیاز به استفاده از لوله های پلی اتیلن معمولی در مسیرهای جانبی یا کوتاه انتقال آب گرم، می توان با رعایت نکاتی ریسک آسیب دیدن آن ها را کاهش داد.
یکی از روش های مؤثر، کاهش فشار آب عبوری است. هرچه فشار آب کمتر باشد، اثرات تخریبی دمای بالا روی لوله نیز کاهش می یابد. همچنین می توان از عایق حرارتی برای پوشش لوله ها استفاده کرد تا از انتقال مستقیم گرمای زیاد به سطح لوله جلوگیری شود. البته این راهکارها موقت هستند و استفاده دائمی از لوله پلی اتیلن معمولی برای آب گرم توصیه نمی شود.
مطالب بیشتر: فروش انواع فلنج
سخن پایانی
در پاسخ به پرسش مطرح شده در ابتدای مقاله که «آیا لوله های پلی اتیلن مناسب انتقال آب گرم هستند؟» می توان گفت: به طور کلی، لوله های پلی اتیلن معمولی برای انتقال آب سرد و نهایتاً آب ولرم مناسب هستند. اما برای انتقال آب گرم، بهتر است از انواع خاصی از پلی اتیلن اصلاح شده مانند لوله های پلی اتیلن مشبک استفاده شود. توجه به این نکته و انتخاب صحیح نوع لوله می تواند از مشکلات فنی و اقتصادی جدی در آینده جلوگیری کند.
سؤالات متداول
- حداکثر دمای قابل تحمل لوله پلی اتیلن معمولی چند درجه است؟
لوله پلی اتیلن معمولی تا دمای حدود ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتی گراد به صورت ایمن قابل استفاده است. - آیا لوله پلی اتیلن مشبک (PEX) برای آب گرم مناسب است؟
بله، لوله PEX برای انتقال آب گرم تا دمای ۹۰ درجه سانتی گراد طراحی شده است. - استفاده از لوله پلی اتیلن معمولی در آب گرم چه مشکلاتی ایجاد می کند؟
تغییر شکل، ترک خوردگی و کاهش استحکام مکانیکی از جمله مشکلات احتمالی هستند.
