در حال حاضر انواع مختلفی از شیرآلات همچون گیت ولو و بال ولو در بازار موجود هستند که با یکدیگر تفاوت‌های بسیاری دارند. تفاوت بال ولو و گیت ولو در چیست؟ شیرهای گیت ولو و بال ولو دو نوع از رایج‌ترین شیرهای کنترل جریان هستند که با نام‌های دیگری نیز شناخته می‌شوند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های این دو نوع شیر با یکدیگر می‌پردازیم.
آشنایی با بال ولو و گیت ولو
گیت ولو که با نام شیر کشویی یا شیر گیت نیز شناخته می‌شود، مکانیزمی چرخشی دارد و با چرخش فلکه‌ای گرد که روی آن قرار دارد، باز و بسته می‌شود. این فلکه می‌تواند تا حدود ۳۰ دور بچرخد و طی این چرخش، شیر را کاملاً باز و بسته کند.
بال ولو نیز با نام شیر توپی، شیر دسته گازی و همچنین ربع گرد شناخته می‌شود. این نوع شیرها دارای یک دسته از جنس فلز یا پلیمر هستند که عملکرد سریعی دارند و با چرخشی در حدود ۹۰ درجه یا به اندازه ربع یک دایره، می‌توانند شیر را باز و بسته کنند.
حال که این دو نوع شیر را شناختید، زمان آن فرا رسیده است که به طور کامل با تفاوت بال ولو و گیت ولو آشنا شوید.
گیت ولوها مکانیزم چرخشی ۳۶۰ درجه دارند.
مقایسه بال ولو و گیت ولو
برای درک بهتر تفاوت بال ولو و گیت ولو، آن‌ها را از نظر ظاهر، عملکرد و… مقایسه می‌کنیم.
مقایسه ظاهری بال ولو و گیت ولو
همانطور که پیش‌تر اشاره شد؛ گیت ولو دارای یک فلکه گرد است، اما بال ولو دسته دار است. در گیت ولوها می‌توان از ۲ پورت استفاده کرد؛ اما بال ولوها این توانایی را دارند که بیشتر از دو پورت داشته باشند. هر دو نوع شیر، ساقه دارند. تفاوت بال ولو و گیت ولو در این است که گیت ولو دارای گیت است، اما در ساختار بال ولو، دوار (به شکل کروی و توپی) به کار رفته است.
مقایسه عملکرد بال ولو و گیت ولو
برای باز و بسته کردن گیت ولو باید فلکه را ۳۶۰ درجه بچرخانیم که این امر، به دلیل برداشته شدن و یا پایین آمدن گیت موجود در این شیرها انجام می‌شود. در حالی که برای باز و بسته کردن بال ولو باید دسته متصل به ساقه را به اندازه ۹۰ درجه یا ربع دایره بچرخانید. زمانی که دسته با لوله موازی باشد جریان آب باز است اما زمانی که لوله و دسته در حالت عمود و با زاویه ۹۰ درجه نسبت به یکدیگر قرار گیرند، جریان آب بسته می‌شود.
بال ولوها از گیت ولوها گران‌تر هستند.
با این اوصاف می‌توان گفت؛ تفاوت بال ولو و گیت ولو در عملکرد به میزان چرخش دسته‌های آن‌ها بستگی دارد. اما شباهت آن‌ها در این است که هر دو جهت مسدود و باز کردن جریان آب و مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سایر تفاوت‌های این دو نوع شیر به شرح زیر هستند:
- گیت ولو برخلاف بال ولو، چکش آب را کاهش می‌دهد.
- در بال ولوها برخلاف گیت ولوها، باز و بسته بودن شیر با چشم قابل تشخیص است.
- گیت ولو بیشتر از بال ولو در معرض نشت قرار می‌گیرد.
- جریان عبوری از گیت ولو نسبت به بال ولو بیشتر است.
کاربردهای بال ولو و گیت ولو
از گیت ولو در سیستم لوله کشی قدیمی و مکان‌هایی که نیازی به باز و بسته کردن مداوم ندارند، استفاده می‌شود. این درحالی است که بال ولو در سیستم‌های لوله کشی جدید که شیر به طور مداوم باز و بسته می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. تفاوت بال ولو و گیت ولو از نظر کاربرد بسیار گسترده است، که برخی دیگر از آن‌ها عبارت‌اند از:
- گیت ولو برای مواردی همچون دوغاب کاری و مایعاتی با گرانروی زیاد مناسب است؛ چون راحت‌تر تمیز می‌شود. اما بال ولوها برای این کار مناسب نیستند چون ممکن است دوغاب یا ماده مورد نظر موجب آسیب دیدن توپ‌های چرخشی موجود در شیر شود.
- گیت ولوها برای استفاده در مکان‌هایی با درجه حرارت و فشار بالا (مانند معادن، نیروگاه ها) مناسب هستند.
- بال ولوها برای استفاده در سیستم‌های ضدحریق کاربرد دارند. توصیه می‌شود از این شیرها برای تهیه نوشیدنی و برنامه‌های دارویی و غذایی استفاده نشود، زیرا تمیز کردن آن‌ها سخت است.
- معمولاً بال ولوها نسبت به گیت ولوها برای نصب به فضای بیشتری نیاز دارند، لذا در زمان استفاده باید به این موضوع توجه کنید.
گیت ولو و بال ولوها از نظر ساختار و عملکرد با یکدیگر متفاوت هستند.
جمع بندی
در این مقاله با تفاوت بال ولو و گیت ولو از نظر ساختار، عملکرد، قیمت و… آشنا شدیم. هر یک از این شیرها دارای کاربردهای خاصی هستند که بهتر است با توجه به کار خود، هر یک از آن‌ها را انتخاب کنید. توجه داشته باشید که بال ولوها از گیت ولوها گران‌تر هستند، اما گیت ولوها ماندگاری و طول عمر بیشتری دارند.
