شیر پروانه ای یا باتر فلای ولو در دسته شیرهای گرد قرار دارد. از این نمونه شیرها برای تنظیم جریان سیالات استفاده می شود. ابعاد شیر پروانه ای به دلیل کاربرد گسترده این قطعه در صنایع مختلف، متغیر است. در اغلب موارد از این نمونه شیرها در صنایع نفت و پتروشیمی استفاده می شود. ساختمان اغلب باترفلای ولوها مشابه یکدیگر بوده و از یک بدنه معمولی، یک صفحه مدور، یک دیسک و لاستیک عایق بندی تشکیل شده است. دیسک مسئولیت باز و بسته کردن مسیر سیالات مختلف را بر عهده دارد. باز و بسته کردن این نمونه شیرها بسیار آسان و در اغلب موارد به صورت کاملا دستی انجام می شود. برای جلوگیری از افت جریان سیالات در حین باز و بسته کردن شیر، دیسک به صورت کاملا موازی با مسیر خط لوله و مسیر حرکت سیالات قرار می گیرد.
انواع شیرهای پروانه ای
در اغلب صنایع استفاده از شیرهای باترفلای در مسیر خطوط انتقال ضروری است و ابعاد شیر پروانه ای نیز با توجه به کاربرد آن، نوع خط لوله و نوع سیال تعیین می شود. برای آب بندی باترفلای ولوها از لاستیک های الاستومری استفاده می شود. در برخی موارد و با توجه به کاربرد شیر پروانه ای، می توان از رینگ های مختلف نیز برای عایق بندی آن استفاده نمود. در اینجا باید اشاره کنیم نحوه باز یا بسته کردن شیر با توجه به ابعاد آن متفاوت است. شیرهای کوچک را می توان به راحتی و با استفاده از دست باز کرد. اما برای باز کردن شیرهای پروانه ای بزرگ به گیربکس فشار هوا یا برق فعال نیازمند خواهیم بود.
ابعاد شیر پروانه ای متفاوت است و نمونه های موجود در بازار دارای ابعاد یک تا 24 اینچ هستند. اما پرکاربردترین نمونه های شیر پروانه ای دارای اندازه ای بین 3 تا 12 اینچ هستند. در انتخاب ابعاد شیر باید به نوع سیال و قطر لوله های انتقال سیالات توجه کرد. در تقسیم بندی شیرهای پروانه ای دو عامل دخالت مستقیم دارد. این دو عامل عبارتند از: جنس بدنه و نحوه اتصال.
همچنین:
علاوه بر تقسیم بندی باترفلای ولو بر اساس ابعاد شیر پروانه ای می توان این محصول را بر اساس ماده اصلی به کار رفته در ساخت بدنه به چندین دسته مختلف تقسیم نمود. شیرهای چدنی با دیسک استیل، شیرهای چدنی با دیسک پلاستیکی، شیرهای UPVC، شیرهای فولادی و داکتیل مهم ترین نمونه های شیر پروانه ای بر اساس جنس بدنه و دیسک به شمار می آیند. از نظر نحوه اتصال نیز می توان این شیرها را به نمونه های فاقد فلنج، نمونه های دوسر فلنج، شیرهای ویفری، شیرهای لاگ و شیرهای دارای اتصال جوشی تقسیم نمود.
استفاده از شیر پروانه ای برای تنظیم میزان ورود و خروج سیالات ضروری است
هر یک از این شیرها دارای عملکرد و کارایی متفاوت هستند و با توجه به کاربرد، ابعاد شیر پروانه ای و نحوه اتصال آن ها تغییر می کند. برای مثال، شیرهای باترفلای ساخته شده از فولاد ضدزنگ در ساخت زیردریایی ها، کشتی، در صنایع پتروشیمی و نفت به کار می روند. زیرا مقاومت این نمونه ولوها در برابر مایعات و زنگ زدگی بالاتر است.
به دلیل کاربردهای متنوع، در ساخت بدنه باترفلای ولوها از مواد مختلف استفاده می شود
مزایای استفاده از شیرهای پروانه ای
- تنوع ابعاد شیر پروانه ای استفاده از آن را در صنایع مختلف امکان پذیر کرده است.
- این نمونه شیرها در مقایسه با سایر ولوها وزن بسیار کمتری دارند. در نتیجه، استفاده از آن ها برای تنظیم و کنترل جریان سیالات بهتر است.
- این نمونه شیرها هیچ نیازی به استفاده از تکیه گاه ندارند. در نتیجه، نصب آن ها بسیار سریع و آسان است.
- شیرهای پروانه ای به دلیل وزن کم، فضای کمتری در مسیر انتقال سیالات اشغال می کنند. علاوه بر این، افت فشار ناشی از باترفلای ولوها بسیار کم و ناچیز است.
- عملکرد شیرهای پروانه ای بسیار سریع بوده و تعمیر آن ها بسیار ساده و کم هزینه است.
- امکان نصب شیرهای پروانه ای به صورت های مختلف از جمله عمودی، افقی، زاویه دار و … فراهم است.
نمونه ای از یک باترفلای ولو قابل نصب در خطوط حمل سیالات مختلف
تنوع کاربرد بر اساس ابعاد شیر پروانه ای
اگر به سیستم های لوله کشی و مسیر انتقال سیالات مختلف توجه کنید، متوجه می شوید که قطر لوله های بکار رفته در هر صنعت متفاوت است. تفاوت در قطر لوله های انتقال سیالات مهمترین عامل تغییر ابعاد شیر پروانه ای برای تنظیم جریان سیالات در مسیر انتقال است. فراموش نکنید علاوه بر جنس و نحوه اتصال باترفلای ولو، برای انتخاب شیر مناسب به ابعاد لوله های انتقال نیز توجه کنید. به همین دلیل، شیرهای پروانه ای علاوه بر تفاوت در جنس و نحوه اتصال، از نظر کاربرد نیز با یکدیگر متفاوت هستند. عمده ترین صنایعی که می توان از باترفلای ولو در آن ها استفاده نمود، عبارتند از:
- انواع سیستم های اطفاءحریق و سیستم های خنک کننده
- سرویس های انتقال مایعات مختلف مانند دوغاب
- انواع مختلف سرویس های مکش و وکیوم
- در انواع سیستم های وابسته به صنایع دارویی، نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع غذایی، صنایع کاغذسازی، تولید خمیر کاغذ و …
- انواع سیستم های هیدرولیکی و در لوله کشی فاضلاب های سطحی و زیر سطحی
تنوع در ابعاد شیر پروانه ای، استفاده از آن ها را در صنایع مختلف امکان پذیر می کند
نتیجه گیری
در صنایع مختلف برای کنترل و تنظیم جریان سیالات، از شیرهای مختلف استفاده می شود. شیر پروانه ای یا باترفلای ولو پرکاربردترین شیر برای تنظیم جریان سیالات در صنایع مختلف است. شیرهای پروانه ای دارای کاربرد متنوع و گسترده ای هستند. عوامل مختلفی در تنوع کاربرد این نمونه شیرها موثر بوده که می توانیم به جنس بدنه، نحوه اتصال و ابعاد شیر پروانه ای اشاره کنیم. دامنه ابعاد این نمونه شیرها متغیر و در محدوده ای بین 1 تا 24 اینچ قرار دارد که با توجه به نوع صنایع و اندازه خطوط انتقال سیالات، می توانید شیر مناسب را انتخاب کنید.
