اهرمی که برای باز و بسته کردن جریان مایعات و آب استفاده می شود به شیر فلکه معروف است. این وسیله در انگلیسی گردنه نامیده می شود. شیرهای فلکه کاربردهای گوناگونی در صنعت، مکانیک، ساختمان و… دارند. این شیرها انواع مختلفی دارند که هر یک مختص به کارگیری در جای خاصی هستند. همچنین از لحاظ جنس نیز شیر فلکه ها انواع مختلفی دارند که ممکن است در اندازه های گوناگونی عرضه و تولید شوند.
انواع شیر فلکه از نظر عملکرد
شیر فلکه براساس نوع کارایی که دارد به دو دسته کلی لاینر و دورانی تقسیم می شود.
-
فلکه لاینر
همانطور که از اسمش پیداست، اهرم باز و بسته کننده این وسیله به صورت خطی عمل می کند که مسیر آن می تواند عمودی یا افقی باشد. انواع شير فلکه مدل لاینر شامل شیرهای یک طرفه، پینچ ولو، دیافراگم ولو و گیت ولو و … می شود.
-
فلکه دورانی
این نوع شیر فلکه نیز بر اساس نحوه کاربرد خود نا‌مگذاری شده است. به طوری که اهرم در این سیستم به صورت دورانی عمل می کند. این تنظیم و چرخش در خلاف جهت محور اصلی صورت می گیرد.
شير فلکه پلیمری
انواع شیر فلکه لاینر
در ادامه به توضیح درباره بعضی از انواع شير فلکه لاینر می پردازیم.
-
گیت ولو
شیر فلکه گیت ولو، جهت قطع و وصل سیال به کار می رود. گیت ولو موجب افت کم فشار می شود. گیت ولو در موقعیت هایی کاربرد دارد که انتقال جریان بدون تغییر و مکث باشد، زیرا در زمان وصل کردن جریان، گیت شیر فلکه در خلاف جهت محور جریان فرود می آید. در این نوع شیرهای فلکه، اهرم نمی تواند به صورت نیمه باز قرار بگیرد، یا باید کاملاً قطع و یا کامل وصل باشد.
-
گلوب ولو
گلوب ولو یکی از پرکاربردترین انواع شير فلکه است. این شیرهای فلکه جهت تنظیم مقدار دبی خروجی استفاده می شوند. در این شیرها جهت اهرم هم سو با جریال سیال در آن است. از جمله ویژگی های این شیر فلکه می توان به سرعت بالای آن در قطع و وصل کردن جریان اشاره کرد. بنابراین این وسیله در مناطقی کاربرد دارد که در آنجا به تنظیم مجدد جریان نیاز است.
از معایب این شیرها نیز می توان به تغییر جهت خودبه خودی جریان اشاره کرد که باعث کاهش در فشار جریان خواهد شد.
شير دیافراگمی به تغییرات دمایی حساس است.
-
دیافراگمی
شیر دیافراگمی یکی از انواع شیر فلکه است. این شير فلکه دارای یک دیافراگم منعطف است که جهت جمع کردن آن از ساق اهرم استفاده می شود. از ویژگی های مثبت این نوع شیر فلکه می توان به این مورد اشاره کرد که صفحه قرار گرفته در آن ها موجب مجزا شدن سیال از اهرم می شود. از این طریق می توان مایعات مختلفی را از شیر عبور داد.
جنس سر شیر در این نوع فلکه می تواند از مواد بی کیفیت باشد زیرا در مسیر جریان نیست. این نوع شیرهای فلکه به تغییرات دما حساس هستند.
خرید شیر فلکه
اگر قصد خرید شیر فلکه را داشته باشید، احتمالاً گزینه های متعددی خواهید داشت. در هنگام خرید شیرهای فلکه ابتدا لازم است از جنس و کیفیت آن ها اطمینان حاصل فرمایید. بسته به جنس محصول، شیر فلکه ها دارای قیمت های گوناگونی هستند.
از انواع مختلف جنس شیرها می توان به برنج، استیل، چدن و … اشاره کرد که هر کدام نسبت به کارایی خود در موقعیت های مختلفی استفاده می شوند و دارای قیمت های متفاوتی نیز هستند.
در هنگام خرید شير فلکه باید به جنس و کاربرد آن توجه کرد.
جمع بندی
شاید در ابتدا به نظر برسد که به کار بردن شیر آلاتی مانند شير فلکه در صنعت، مکانیک و… از جزئیات اجرایی است. اما در واقع شیرآلات با کارایی ویژه خود، از جمله مهم ترین اجزای ساختمانی محسوب می شوند؛ زیرا به وسیله انواع شیر فلکه می توان جریان مایع مورد نظر را باز و بسته کرد و یا میزان خروجی آن را تنظیم و کنترل نمود.
اما توجه داشته باشید با توجه به نقش اساسی این محصولات به خصوص در صنعت، حتماً لازم است قبل از خرید آن ها از کیفیت محصول مطمئن شوید.
