شیر پروانه ای به نوعی از شیر های صنعتی گفته می شود که از دیسک دایره ای یا مستطیلی برخوردار است. دیسکی که درون شير های پروانه ای وجود دارد امکان چرخش حول محور را دارد که از آن به منظور کنترل سیال استفاده می کند. این نوع شیر صنعتی علاوه بر ارزان بودن، حجم کمی را هم اشغال می کند و دارای استاندارد طراحی است. شیر پروانه ای انواع مختلفی دارد، مثل شیرآلات ویفری، لاگ و… که کاربرد نهایی همه آن ها در قطع و وصل و کنترل سیال می باشد. البته توجه داشته باشید که دسته بندی ذکر شده بر اساس نوع اتصال آن ها است که علاوه بر آن، این شیر صنعتی از نظر موقعیت قرار گیری و تعداد خروجی نیز به دسته های گوناگونی تقسیم می شوند.
شیر پروانه ای چیست؟
این شیر ها را همانند شیر های توپی می دانند، چون امکان قطع وصل سریع را دارند. اما شير های پروانه ای با شیر های توپی تفاوت دارند که آن هم مربوط به محل حضور شیر ها است. دیسک شير های پروانه ای در تمام مسیر سیال وجود دارند و در نهایت منجر به تغییر فشار می شوند. در واقع این شیر ها برخلاف قیمت ارزانی که دارند، دارای کاربرد گسترده ای هستند و می توانند نیاز شما را رفع کنند. محل حضور دیسک ها در مرکز لوله می باشد که چرخش آن منجر به قطع و وصل شدن جریان سیال ها می شود.
معرفی شير های پروانه ای
مزایای شیر پروانه ای
- کم حجم تر از سایر شیر ها هستند.
- نیازی به تکیه گاه ندارند.
- نصب آسان و بدون دردسر
- کاهش فشار آن نسبت به سایر شیر ها کمتر است.
- اجزای آن فشرده هستند و وزن کمی دارند و نسبت به سایر ولو ها، فضای کمتری را اشغال می کنند.
- از آنجایی که با سرعت فعالیت می کنند، نیاز به باز و بسته کردن ولو ندارند.
- شیر پروانه ای در صورت خرابی به هزینه کمی برای تعمیر نیاز دارد.
- امکان نصب در حالت های مختلف عمودی، افقی و… را دارد.
- دارای سایز های مختلفی است که کوچکترین آن ۱ اینچ و بزرگترین آن سایز ۲۴ را اینچ دارد.
- از شیر باتر فلانی (از انواع شیر های پروانه ای) می توان به کمک نشیمن گاه غیر فلزی در مکان هایی که مواد شیمیایی یا خورنده وجود دارد، بهره برد.
ویژگی های شير های پروانه ای
انواع شیر پروانه ای
-
بر اساس نوع اتصالات به دسته های زیر تقسیم می شوند:
- شیر ویفری
- شیر لاگ
- شير فلنج دار
- شیر پروانه ای بدنه باریک
-
بر اساس نوع موقعیت قرار گیری هم شامل موارد زیر است:
- شیر هم مرکز: دارای آب بندی لاستیک
- شير خارج مرکز: دارای آب بندی فلزی و غیر فلزی
-
شیر پروانه ای را بر اساس تعداد خروج از مرکز به سه حالت تقسیم می کنند:
- دیسک آفست
- دابل آفست
- تریپل آفست
-
اما به طور کلی دسته بندی شير های پروانه ای عبارت است از:
- اهرمی
- برقی
- هیدرولیک
- پنوماتیک
- گیربکسی
انواع شيرهای پروانه ای با توجه به ویژگی های آن ها
معایب استفاده از انواع شير پروانه ای
با توجه به اینکه هر ابزار صنعتی دارای مزایا و معایبی می باشد، معایب این شیر هم عبارت است از:
- در جریان های پایین مستعد مبتلا به کاویتاسیون
- برای تنظیم حرکات دیسک با گشتاور بالا، امکان کنترل وجود ندارد، بنابراین تحت تاثیر تلاطم جریان قرار می گیرد.
- بخشی از دیسک حتی در حالت کاملا باز، درگیر جریان است، پس استفاده از شير پروانه ای همیشه باعث تغییر می شود.
سخن پایانی
یکی از دلایل کلی استفاده از شیر های صنعتی، حمل سیال ها است که در میان همه آن ها، شیر های پروانه به دلیل هزینه کم و حجم کم برای حمل سیال ها مورد استفاده قرار می گیرند. اغلب مردم گمان می کنند شيرهای پروانه ای چون قیمت کمی دارند از نظر کیفیت و کارایی تعریف چندانی ندارند، در حالی که این تصور کاملا غلط است و شیر پروانه ای مفید ترین شیر صنعتی می باشد که دارای یک سیستم لوله کشی است. از این ابزار زمانی استفاده می شود که سیستم نیاز به تعمیر و بازسازی داشته باشد و یا امکان ورود هیچ مایعی در لوله وجود نداشته باشد.
